با گذشت حدود يك سال از شيوع ويروس كرونا در دنيا، همچنان ورود دانشجويان و مهاجرين به كشور كانادا ناهموار شده است. محدوديت هاي حاصل از شيوع كرونا بي شك بر زندگي همه گروه اجتماعي تاثير گذاشته است، اما دانشجويان و مهاجرين از گروه هاي آسيب پذير محسوب مي شوند. گرچه زمينه ورود مهاجرين جديد بر اساس محدوديت وضع شده با كاهش چشمگيري مواجه شده اما اين امكان با قوانين مشخصي همچنان ميسر است. اين قوانين از جمله قرنطينه اجباري و همچنين اقامت سه شبانه روز در هتل هاي معرفي شده از طرف دولت، فشار مالي مضاعفي بر دوش دانشجويان و مهاجرين ايراني گذاشته است. در این نوشته سعی مي شود بر مسائل و مشكلات مهاجرين در شرايط پاندمي جهاني اشاره شود.
مهاجرين تازه وارد ايراني بدليل وضعيت اقتصادي كشور و افزايش نرخ ارز خارجي موانع متعددي به نسبت سال هاي گذشته دارند. افزايش نرخ ارز براي مهاجران بخصوص دانشجويان كه در ابتدا به حمايت مالي نياز دارند باعث بروز مشكلات اقتصادي شده است. تاثير مسئله افزايش نرخ ارز بر شرايط و استقرار دانشجوياني كه بدون كمك هزينه دانشگاهي وارد كانادا مي شوند در مصداق هاي متعددي قابل مشاهده است. براي مثال تحصيل همزمان همراه با كار نيمه وقت از بدو ورود دغدغه اصلي آنان قرار مي گيرد و اين امر در عملكرد تحصيلي شان در مواقعي تاثير منفي دارد. عدم امكان حمايت و ارتباط مالي از ايران بدليل اقتصادي و سياسي حاصل از تحريم هاي اقتصادي امريكا و بي ثباتي اقتصادي از مهم ترين موانع مهاجرين و دانشجويان ايراني است كه در سال هاي اخير شدت يافته است. در نتيجه، مهاجرين با مسائلي روبرو هستند كه شرايط و موقعيت آنان تحت تاثير مسائل سياسي و اقتصادي قرار مي گيرد. اين مسائل تنها به كشور مبدا خلاصه نمي شود بلكه براي نمونه قطع رابطه ديپلماتيك ايران و كانادا و تعطيلي سفارت ايران در كانادا، نيز از مواردي است كه كارهاي كنسولي مهاجرين ايراني به كانادا را با مشكل مهمي روبرو كرده است.
مهاجرت در ايام همه گيري كرونا موانعي مهمي براي دانشجويان ايجاد كرده است. تاخير در رسيدگي به درخواست ويزاي دانشجوي، افزايش هزينه هاي سفر به كانادا، پرداخت شهريه بدون استفاده از امكانات آموزشي، و كاهش فرصت هاي شغلي نيمه وقت و حضوري از جمله نتايج اين پديده است. همچنين، از نظر فرهنگي، تعاملات اجتماعي محدود در اوائل مهاجرت به جامعه جديد مي تواند باعث تاخير در روند تطبيق اجتماعي (Social integration) مهاجر در جامعه شود. تاخير در هم نوايي و مشاركت اجتماعي براي يك مهاجر نه تنها باعث كاهش فرصت هاي اقتصادي وتعاملات اجتماعي مي شود بلكه مي تواند تاثير روحي و ذهني بر شخصيت افراد داشته باشد. محدوديت هاي ناشي از همه گيري كرونا، براي مهاجرين جديد كه نياز به شناخت و تعامل با جامعه ميزبان را دارند به منزله مهم ترين عامل استقرار و تطبيق فرد با محيط جديد را دارد. اخلال در اين پروسه اجتماعي به جهت محدوديت هاي اخير، مي تواند آثار منفي متعددي در زمان كوتاه و بلند مدت نيز داشته باشد. آگاهي از آثار اجتماعي و روان شناختي محدوديت هاي اخير براي مهاجرين تازه وارد امر ضروري است. زيرا، اين خودآگاهي مي تواند آنها را از موانع جديد تطبيق اجتماعي خود در جامعه آگاه سازد و با علم بر اين شرايط، سعي در مشاركت و هم افزايي با محيط جديد داشته باشند.
گرچه مشاركت و هم نوايي مهاجرين با جامعه ميزبان با موانعي مانند تمايزات فرهنگي و اجتماعي روبرو است، اما با تاكيد بر شباهت هاي فرهنگي، افزايش تعاملات اجتماعي براي مهاجرين تازه وارد بسيار مهم و ضروري است. اين امر مي تواند سرعت استقرار آنها در محيط جديد را افزايش دهد و تطابق آنها با جامعه را بالا برد. لازم به ذكر است، تطبيق اجتماعي به معني پذيرفتن تمامي مسائل فرهنگي و اجتماعي جامعه ميزبان نيست بلكه يافتن شيوه هم زيستي و سبك زندگي منطبق با اصول مشترك جامعه است. در نتيجه، يافتن شيوه سبك زندگي منطبق با جامعه ميزبان مي تواند مهاجر را از مشكلاتي مانند انزواي اجتماعي دور كند.
باتوجه به شرايط جديد و تغيير اشكال و تعاملات اجتماعي، اين مسئله مانع مهمي در برابر مشاركت فعال در جامعه در نظر گرفته مي شود. اما استفاده از بستر هاي آنلاين و ابزار ارتباطات جمعي مي تواند فرصتي براي كاهش اين خلأ بوجود آورد. بنابراين، مهاجرين تازه وارد با توجه به موانع اخير و فرصت هاي محدود در ارتباط با شناخت و تعامل با محيط و جامعه كانادا بايد از آثار سو اين محدوديت ها بر زندگي شخصي و اجتماعي خود آگاه باشند. اين مسئله مي تواند به مرور با توجه به كاهش محدوديت هاي اجتماعي و بستر هاي متنوع ارتباطات جمعي رفع شود. اميد است براي كاهش مسائل و مشكلات مهاجرين ايراني تازه وارد، گروه هاي اجتماعي و صنفي فعال ايراني نيز حمايت هاي خود را افزايش دهند.