مازیار شیبانی‌فر
وزارت بهداشت ایران سه‌شنبه 29 دسامبر 2020 نخستین فاز از آزمایش بالینی واکسن کرونای ایرانی را طی برگزاری نشستی خبری با حضور رسانه‌های داخلی، به طور رسمی آغاز کرد.
اقدام برای تولید و شروع فاز آزمایش انسانی ویروس کرونا در ایران، با توجه به اینکه تلاش چند هفته اخیر دولت ایران در زمینه خرید واکسن خارجی به نتیجه نرسیده و مهم‌ترین دلیل این ناکامی، تحریم گسترده مراوده بانکی با جهان از سوی آمریکا اعلام شده، بازتاب ویژه‌ای در رسانه‌های جهان یافته است.
آغاز آزمایش بالینی واکسن کرونا در ایران همراه با کاهش فوتی‌ها
الجزیره در گزارشی به قلم مازیار معتمدی، ضمن اعلام خبر آغاز فاز یک بررسی بالینی واکسن کرونای ایرانی، به این موضوع اشاره دارد که ایران به تازگی موفق شده است میزان فوتی‌های ناشی از بیماری کرونا را به کم‌ترین میزان سه ماه گذشته برساند. هم‌چنان که کشور در واردات میزان کافی واکسن به دلیل تحریم‌های آمریکا با مشکل روبه‌رو است.
طیبه مخبر در مراسمی با حضور سعید نمکی وزیر بهداشت و سورنا ستاری معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری این تزریق را انجام داد. طیبه مخبر دختر محمد مخبر، رییس “ستاد اجرایی فرمان امام خمینی” است که در این زمینه گفت: “من خوشحالم. نه فقط به این دلیل که نخستین شخصی هستم [که واکسن کرونای ایرانی را دریافت می‌کنم]، بلکه به این دلیل که این روند علمی در کشور من بسیار خوب پیش رفته است.”
مقام‌های ایرانی اعلام کرده‌اند بیش از 65 هزار ایرانی داوطلب آزمایش واکسن شده‌اند که از این میان 56 نفر برای شرکت در مرحله نخست آزمایش‌های انسانی انتخاب شده‌اند. در همین رابطه وزارت بهداشت اعلام کرد که این واکسن توسط شرکت داروسازی شفا فارمد تولید شده که یكی از 8 نامزد (كاندیدای) تولید واكسن در ایران است.
ایران ابتلای بیش از 1 میلیون و 200 هزار مورد مبتلا به ویروس کرونا را گزارش کرده که 55 هزار فوتی به همراه داشته است.
کریم همتی رییس جمعیت هلال احمر ایران نیز اعلام کرده نیکوکارانی که نامی از آنها برده نشده است، 150 هزار دُز واکسن فایزر را نیز به ایران ارسال می کنند.
دولت ایران حاضر به پرداخت پول واکسن به واشنگتن نیست
فرانس 24 نیز در گزارشی به نقل از تلویزیون دولتی ایران اعلام کرده که یکی از کارمندان وزارت بهداشت ایران، نخستین مرحله آزمایش واکسن کرونای ایرانی را انجام داده است.
ایران، ایالات متحده را متهم کرده است که با اعمال تحریم‌های شدید، امکان دسترسی به واکسن کرونا را دچار مشکل کرده است. در حالی که خرید و واردات غذا و دارو از تحریم‌ها معاف است، اما بانک‌های بین‌المللی تمایلی به مراوده با ایران ندارند.
حسن روحانی رییس‌جمهور ایران نیز شنبه گذشته اعلام کرد که واشنگتن از تهران خواسته است هزینه واکسن را از طریق بانک‌های آمریکایی بپردازد، اما دولت ایران از این واهمه دارد که ایالات متحده، پول این کشور را توقیف کند.
سعید نمکی وزیر بهداشت ایران اعلام کرده است که واکسن ایرانی دیگری که در انستیتو رازی تولید شده است، “برای شروع آزمایش‌های انسانی” در آینده نزدیک مجوز خواهد گرفت. وی اوایل این ماه گفته بود ایران نزدیک به 17 میلیون دُز واکسن را از طریق کواکس پیش خرید کرده است.
تلاش برای تولید واکسن کرونا به جای واردات
رویترز در گزارشی ضمن اشاره به آزمایش بالینی واکسن کرونای ایرانی اعلام کرد به گفته تهران، به خاطر ناکامی ناشی از تحریم‌های ایالات متحده در وارد کردن واکسن کرونا، تولید این نوع واکسن می‌تواند به مهار همه‌گیری این بیماری در ایران کمک کند.
در این مطلب اشاره شده است که “ستاد اجرایی فرمان امام” به عنوان متولی تولید این واکسن، یک هلدینگ وابسته به حکومت است که توسط رهبر ایران مدیریت می‌شود و این واکسن توسط یکی از شرکت‌های زیر مجموعه ستاد با نام شفا فارمد در حال تولید است. این شرکت داروسازی در صورت پایان موفقیت‌آمیز آزمایش‌ها طی 6 ماه می‌تواند 12 میلیون دُز واکسن تولید و عرضه کند.
جمعیت هلال احمر ایران نیز گفته است که جدا از دولت قصد دارد واکسن چینی وارد کند.
تولید واکسن کرونای ایرانی هم‌زمان با پیوستن به کواکس
رسانه کانادایی گلوب اند میل نیز نوشت تلویزیون دولتی گزارش داده که نخستین مطالعه در مورد ایمنی و کارآیی واکسن کرونای ایرانی از سه‌شنبه این هفته آغاز شده است.
در ادامه این مطلب آمده است که به گفته حامد حسینی مدیر آزمایش بالینی، این واکسن در فاز یک قرار دارد و در مجموع 56 داوطلب برای دریافت دو دُز واکسن ایرانی ثبت‌نام کرده‌اند. حدود یک ماه پس از تزریق دوم، نتایج نهایی اعلام می‌شود.
این واکسن که کوویران نامیده می‌شود، واکسنی غیرفعال است. یعنی از ویروس کرونای ضعیف یا کشته شده به وسیله مواد شیمیایی ساخته شده است. شبیه به روشی که در تولید واکسن فلج اطفال از آن استفاده می‌شود. مقام‌های ایرانی انتظار دارند این واکسن تا اواخر بهار 2021 وارد بازار شود.
سازندگان داروهای آمریکایی فایزر و مدرنا پس از اعلام اینکه واکسن آنها بیش از 90 درصد در برابر ویروس کرونا ایمنی ایجاد می‌کند، مجوزهایی دریافت کردند. چین و روسیه واکسن‌های خود را برای استفاده اضطراری در حالی تصویب کردند که هنوز در مراحل آخر آزمایش قرار دارد. داده‌های اولیه آنها، گرچه امیدوارکننده است ، اما شفافیت لازم را ندارد و تردیدهایی در مورد تاثیرگذاری واکسن به‌وجود می‌آورد.
ایران تا کنون در مورد روند نحوه نظارت‌ها یا برنامه‌ریزی برای آزمایش‌های پیشرفته‌تر توضیحی ارایه نداده است.
ایران هم‌چنان برای دستیابی به واکسن‌های وارداتی – از جمله با پیوستن به کواکس – مسیرهای بین‌المللی را طی می‌کند. رضا اردکانیان وزیر نیرو ایران سه‌شنبه این هفته هنگام بازدید از بغداد به خبرگزاری دولتی ایرنا گفت که ایران هزینه واکسن کواکس را از حدود 6 میلیارد دلاری پرداخت خواهد کرد که عراق طی سال‌های گذشته برای واردات گاز باید به این کشور بپردازد.
ایران به خاطر تحریم‌های آمریکا نمی‌تواند واکسن کرونا بخرد
نشنال پست دیگر رسانه کانادایی ضمن اشاره به خبر آزمایش کرونای ایرانی نوشته است که در میان کشورهای خاورمیانه این کشور از همه‌گیری جهانی کرونا بیش‌ترین آسیب را دیده است. دولت ایران مدعی است که خرید واکسن کرونا به خاطر تحریم‌های مالی ایالات متحده دچار مشکل شده است. تحریم‌هایی که پس از خارج شدن یک‌جانبه ترامپ از توافق هسته‌ای سال 2015 دوباره اعمال شده است. غذا و دارو از این تحریم‌ها معاف هستند، اما بانک‌های جهانی از مراوده مالی با ایران واهمه دارند.
ایران به خاطر دلسردی از واردات، واکسن کرونا تولید می‌کند
رویترز هم با اشاره به آزمایش انسانی نخستین واکسن کرونای ایرانی در مطلبی آورده است به گفته تهران، با توجه به اینکه تحریم‌های ایالات متحده مانع وارد کردن واکسن کرونا شده است، تولید واکسن ایرانی می‌تواند به مهار همه‌گیری در این کشور کمک کند.
ایران سعی در تولید سه واکسن کرونا دارد
بلومبرگ هم با انتشار گزارشی اعلام کرد صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران گزارش داده است که این کشور آزمایش‌های انسانی واکسن ویروس کرونا را که در داخل ایران تولید شده را با هدف در دسترس قرار دادن آن برای عموم مردم در تابستان 2021 آغاز کرده است. واكسن کوویران به 3 داوطلب از جمله دختر رییس “ستاد اجرایی فرمان امام” تزریق شده است. دوشنبه این هفته حسن روحانی رییس‌جمهور ایران اعلام کرد این کشور در حال تولید سه واکسن جداگانه است. هم‌چنین می‌کوشد بیش از 16 میلیون دُز – که برای حدود 10 درصد از جمعیت ایران کافی است – واکسن ساخته شده در خارج از کشور را از طریق سازمان بهداشت جهانی وارد کند.