مقامهای لهستان و بلغارستان دیروز (سهشنبه 26 آوریل) اعلام کردند روسیه ارسال گاز طبیعی به این دو کشور را متوقف کرده است. این دو کشور با پرداخت بهای گاز به روبل مخالفت کرده بودند. به گفته مقامهای این دو کشور، شرکت گازپروم روسیه این تصمیم را از امروز (چهارشنبه 27 آوریل) به اجرا درمیآورد.
ولادیمیر پوتین ماه گذشته اعلام کرده بود کشورهای غیردوست باید بهای گاز وارداتی از این کشور را به روبل بپردازند و لهستان و بلغارستان نخستین کشورهایی هستند که گرفتار پیآمدهای مخالفت با این درخواست میشوند.
آندری یرماک رییس کارکنان ریاست جمهوری اوکراین ضمن بیان اینکه روسیه اخاذی گازی از اروپا را آغاز کرده است، گفت: «روسیه میخواهد یکپارچگی میان متحدان ما را از بین ببرد. این حرکت روسیه نشان میدهد میتوان از منابع انرژی به عنوان سلاح استفاده کرد. به همین علت اتحادیه اروپا باید منابع انرژی روسیه را تحریم کند تا آنها از این سلاح محروم شوند.»
شرکت دولتی گاز لهستان اعلام کرد گازپروم به آنها اطلاع داده است از ۸ صبح چهارشنبه ارسال گاز از مسبر خط لوله یامال-اروپا را متوقف میکند. گازپروم به وزارت انرژی بلغارستان اطلاع داده است صادرات گاز به این کشور از مسیر خط لوله ترکاستریم از چهارشنبه متوقف میشود.
لهستان از آغاز بحران شرق اروپا، از اوکراین حمایت جدی کرده و تبدیل به مسیر اصلی انتقال تسلیحات آمریکایی و اروپایی به اوکراین شده است. دولت لهستان در این هفته تحویل تانک به ارتش اوکراین را تایید و 50 شرکت و فرد روسی از جمله گازپروم را تحریم کرد.
اروپا مقدار زیادی گاز از روسیه برای گرم کردن خانهها، تولید برق و تامین سوخت صنایع وارد میکند. حدود ۶۰ درصد از بهای گاز مصرفی به یورو و بقیه آن به دلار پرداخت میشود. بهنظر میرسد درخواست روسیه برای پرداخت بهای گاز به روبل به منظور تقویت پول ملّی طرح شده است.
رهبران اروپایی با پرداخت بهای گاز به روبل مخالفت کردهاند و آن را ناقض قراردادهای موجود با روسیه و تحریمهای وضع شده علیه این کشور میدانند. خط لوله یامال گاز روسیه را از بلاروس به لهستان و آلمان منتقل میکند. لهستان ۴۵ درصد نیاز گازیاش را از روسیه تامین میکند.
شرکت گاز لهستان اعلام کرد درباره پرداخت بهای گاز به روبل شکایت حقوقی خواهد کرد، اما وزیر اقلیم این کشور گفت کشورش برای چنین وضعیتی آمادگی دارد و خانه لهستانیها با کمبود گاز مواجه نخواهد شد.
ورشو اعلام کرد نیازی به برداشت از ذخایر اضطراری ندارد و ۷۶ درصد از انبارهای گاز این کشور پر است. لهستان از دهه 90 وابستگی خود به گاز روسیه را کاهش داده است و وابستگی این کشور به گاز صادراتی مسکو در سال جاری قطع میشد. لهستان بهتازگی واردات زغال سنگ از روسیه را متوقف کرده بود.
بلغارستان زمانی یکی از نزدیکترین متحدان روسیه بود، اما دولت جدید لیبرال این کشور سطح روابط دو جانبه میان دو کشور را تا حد زیادی کاهش داد. بخارست از تحریمها علیه روسیه حمایت کرده، کمکهای بشردوستانه به اوکراین فرستاده و 90 هزار آواره اوکراینی را پناه داده است. این کشور تاکنون راجع به ارسال کمک نظامی برای کییف محتاط بوده است، اما نخستوزیر و برخی از اعضای دولت ائتلافی او امروز به پایتخت اوکراین میروند تا با مقامهای این کشور دیدار کنند.
بلغارستان اعلام کرد سیستم پرداخت جدید بهای گاز خطرهای قابلتوجهی برای این کشور به همراه دارد و دولت به دنبال منابع جایگزین گاز روسیه است. بلغارستان ۹۰ درصد گاز خود را از روسیه وارد میکند، اما دولت این کشور اعلام کرد اکنون محدودیتی در زمینه مصرف گاز داخلی اعمال نخواهد شد.
جن ساکی سخنگوی کاخ سفید در واکنش به این اقدام روسیه گفت: «ما انتظار چنین سناریویی را داشتیم و از برخی کشورهای آسیایی درخواست کردیم منابع مازاد گاز خود را به اروپا ارسال کردند. در برخی موارد چنین اتفاقی افتاده است و به تلاشهای خود در این زمینه ادامه میدهیم.»