مجمع عمومی سازمان ملل متحد سه‌شنبه (26 آوریل) در جهت پاسخگوکردن اعضای دایم شورای امنیت برای استفاده از حق وتو، نخستین گام را برداشت. تهدید روسیه به استفاده از حق وتو در واکنش به جنگ اوکراین، شورای امنیت را فلج کرده است.
تایید این قطعنامه با ارایه رای مثبت از سوی 193 عضو مجمع عمومی محدودیتی در زمینه استفاده از حق وتوی اعضای دایم شورای امنیت (ایالات متحده، روسیه، چین، انگلستان و فرانسه) به‌وجود نمی‌آورد و این حق را از آنها نمی‌گیرد. بلکه، پس از هر بار استفاده اعضا از حق وتو، مجمع عمومی موظف است طی 10 روز کاری، نشستی برای بحث درباره علت استفاده اعضا از حق وتو برگزار کند.
در این نشست نمایندگان کشورها نظرشان راجع به استفاده از وتو توسط عضو مورد نظر شورای امنیت بیان می‌کنند و اولویت سخنرانی در اختیار نماینده کشوری قرار می‌گیرد که از این حق استفاده کرده است. قطعنامه صادرشده در این نشست الزام‌آور نیست و تنها فضایی برای شنیده‌شدن صدای نمایندگان سایر کشورها فراهم می‌آورد.
این قطعنامه از سوی کریستین وناوسر نماینده دایم لیختن‌اشتاین در سازمان ملل، مطرح شده است. وناوسر اظهار داشت هدف این قطعنامه ایجاد فضا برای شنیده‌شدن صدای کشورهایی است که حق وتو ندارند و عضو شورای امنیت نیستند.
نماینده لیختن اشتاین سه‌شنبه هنگام پیشنهاد قطعنامه با اشاره به حمله روسیه علیه اوکراین و بی‌عملی شورای امنیت گفت: «هیچ‌گاه بیش از امروز نیازمند چندجانبه‌گرایی موثر نبوده‌ایم و هیچ‌گاه همانند امروز نیاز به نوسازی نقش محوری سازمان ملل احساس نشده است.»
اَگنس کالامارد دبیرکل سازمان عفو بین‌الملل گفت این نخستین گام در مسیر هزینه‌بر کردن استفاده از حق وتو است. حدود 80 کشور از جمله ایالات‌متحده و انگلستان از این قطعنامه حمایت کرده‌اند و کشورهایی همانند روسیه، بلاروس، هند و گابن نیز با آن مخالف بودند.
بیش از 40 سال است که اعضای سازمان ملل درباره اصلاح ساختار شورای امنیت بحث و تبادل نظر می‌کنند. به‌طور کلی، حمایت قوی از اصلاح ساختار شورای امنیت و هم‌آهنگ‌سازی آن با واقعیت‌های امروز جهان وجود دارد، اما دشمنی میان کشورها و مناطق مختلف جهان تمامی تلاش‌ها برای اصلاح ترکیب، تعداد اعضا و گسترش اختیارات آن را سد کرده است.
بر اساس اسناد سازمان ملل، تا کنون بیش از 200 قطعنامه سازمان ملل در موضوع‌های مختلف از حمله جنگ کره، مناقشه اسراییل و فلسطین، تغییر اقلیم و گزارش انبارهای تسلیحاتی، وتو شده است.
شوروی سابق و خلف آن روسیه، از این حق بیشترین بهره را برده‌اند و ایالات‌متحده در جایگاه دوم ایستاده است. انگلستان، چین و فرانسه نیز بسیار کم از وتو استفاده کرده‌اند.
ریچارد میلز معاون نماینده دایم ایالات‌متحده در سازمان ملل گفت کشورش نسبت به سوءاستفاده روسیه از حق وتو در یک دهه گذشته بسیار خشمگین است. او به وتو قطعنامه‌های ارجاع سوریه به دادگاه بین‌المللی کیفری، مخالفت با الحاق کریمه به روسیه و توقف فوری حمله به اوکراین اشاره کرد.
باربارا وودوارد نماینده انگلستان در سازمان ملل نیز قطعنامه مجمع عمومی را گامی در جهت حفظ صلح و امنیت جهانی توصیف کرد و گفت کشورش ترجیح می‌دهد به‌جای استفاده از حق وتو، رای موافق سایر اعضای شورا را جلب کند. انگلستان از سال 1989 تا کنون از حق وتو استفاده نکرده است.
فرانسه از قطعنامه لیختن‌اشتاین حمایت نکرد. سفیر این کشور توضیح داد مجمع عمومی نمی‌تواند در جایگاه قضاوت شورای امنیت قرار بگیرد. فرانسه و مکزیک سال‌ها است که به‌دنبال تبلیغ ابتکار خود درباره حق وتو هستند.
بر این اساس، ۵ عضو دایم شورای امنیت به‌صورت داوطلبانه حق وتوی خود در بررسی جنایت‌های بزرگ را نادیده می‌گیرند. این پیشنهاد مورد حمایت ۱۰۵کشور قرار گرفته است.
گِنادی کوزمین معاون سفیر روسیه در سازمان ملل، حق وتو را سنگ‌بنای معماری این سازمان خواند و گفت بدون این حق شورای امنیت تبدیل به دستگاه تایید تصمیم‌های نامناسب اکثریت اسمی می‌شود که ضمانت اجرایی ندارد. نماینده چین نیز گفت این قطعنامه باعث سردرگمی فرایندی می‌شود. هند و برزیل اعلام کردند تصویب این قطعنامه مشکل اصلاح ساختار شورای امنیت را حل نمی‌کند.
معاون نماینده هند در سازمان ملل گفت: «اقلیتی صاحب تریبون از مخالفان، حامی حفظ وضعیت کنونی شورا هستند و تلاش‌ها برای اصلاح آن را به گروگان گرفته‌اند. قطعنامه مجمع به ریشه اصلی مشکل نمی‌پردازد.»
برزیل و هند به دنبال کسب کرسی دایم شورای امنیت هستند. سفیر گابن نیز گفت قاره آفریقا میزبان بیشترین تعداد عملیات صلح‌بانی است، اما صندلی دایم در شورای امنیت ندارد و قطعنامه جدید مجمع تغییری ماهیتی در وضعیت حق وتو ایجاد نمی‌کند.
