یکی از مقام‌های ارشد وزارت امور خارجه آمریکا دیروز (چهارشنبه 21 آوریل 2021) پس از پایان یافتن نشست اخیر مذاکرات هسته‌ای در وین، در گفت‌وگو با برخی از خبرنگاران – که یکی از آنها فرناز فصیحی بود – به ارایه توضیح‌هایی درباره روند این مذاکرات پرداخت که گزارش مکتوب و مفصل آن در سایت رسمی دولت آمریکا انتشار یافته است.
برخی از مهمترین مطالب گفت‌وگوی این مقام آمریکایی با خبرنگاران به صورت زیر می باشد:
- آنچه امروز از من خواهید شنید به نسبت خبرهای قبل تفاوت اساسی ندارد. به این دلیل که همیشه روند مذاکرات 1 + 5 و ایران آهسته بوده است. با توجه به این واقعیت که ما مستقیم با ایران گفت‌وگو نمی‌کنیم، این روند کندتر هم شده است. البته من نمی‌توانم به جزییات مذاکرات اشاره کنم.
- به عقیده من ایالات متحده و ایران از ایده‌های مناسبی برای انطباق و بازگشت به برجام برخوردارند. مفهوم این جمله، دستیابی به همگرایی (اجماع) نیست؛ هنوز اختلاف‌نظر وجود دارد.
- ما در نقطه پایانی این مذاکرات قرار نداریم، به‌همین خاطر نتیجه هنوز نامشخص است. ما تا حدودی پیشرفت کرده‌ایم و گفت‌وگوها مفید بوده‌اند، اما هنوز اختلافات زیادی وجود دارد که باید برطرف شوند.
- ما در تمامی گفت‌وگوهای مستقیم و غیرمستقیمی که با ایران داریم، همواره بر ضرورت آزادی 4 شهروند بازداشت شده خود – که به نادرستی بازداشت شده‌اند – تاکید می‌کنیم.
- ما در این دور از مذاکرات چندین مورد از تحریم‌ها را بررسی و آنها را در سه گروه دسته‌بندی کرده‌ایم. نخست تحریم‌هایی که معتقدیم به منظور انطباق و بازگشت به برجام لغو کردن آنها لازم است. دسته دوم تحریم‌هایی هستند که برای احیای برجام نیازی به لغو آنها نیست و دسته سوم آن گروه از تحریم‌هایی هستند که دولت ترامپ برچسب مرتبط با اقدام‌های تروریستی یا مسایل مربوط به حقوق بشر بر روی آنها زده است که برداشتن آنها با دشواری و بررسی‌های بیشتر مواجه است.
- در مورد زمان‌بندی و اینکه کدام طرف گام‌های نخست را بردارد، هنوز به توافقی نرسیده‌ایم. ایالات متحده آمادگی دارد تا زمان‌بندی‌های مختلفی که با منافع ما همخوان است را به اجرا درآورد، اما این طور نیست که ما پیش از اقدام ایران در جهت انطباق با مفاد برجام، به نتیجه نهایی برسیم.
- در مورد اینکه ایران ضمانت اجرایی برای خارج نشدن دوباره آمریکا می‌خواهد، باید بگویم که امکان دادن چنین ضمانتی وجود ندارد. این توافق‌نامه درک سیاسی از یک موقعیت خاص است و تمامی کشورها از حق حاکمیتی برای شرکت کردن یا نکردن در آن برخوردارند و نیازمند حسن نیت همه طرف‌ها است. ایران به خاطر خروج آمریکا از برجام، تجربه ناخوشایندی دارد، اما دولت بایدن قصد انجام چنین کاری را ندارد.
- ما اکنون دو تاریخ مهم پیش رو داریم: زمان انقضای تفاهم‌نامه فنی میان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با ایران و انتخابات آینده ریاست جمهوری در این کشور. تلاش ما این است که تا نیمه می (اواخر اردیبهشت ماه) امسال توافق حاصل کنیم، اما این مهم است که در این زمینه چه بده – بستانی میان مذاکره‌کنندگان صورت می‌گیرد. ما ترجیح می‌دهیم این توافق زودتر به‌دست بیاید، اما نه به قیمت دستیابی به معامله‌ای که برای ما نامناسب باشد [منافع ما را تامین نکند].
- ماهیت اختلاف‌های میان ایران و آمریکا روشن است؛ اینکه دو طرف بر سر نحوه مدیریت لغو تحریم‌ها و انطباق با برجام درگیر هستند. ایالات متحده خواهان لغو تحریم‌های سازگار با برجام است.
- ایالات متحده همانند سال 2016 به تعهد خود در برداشتن تحریم‌ها عمل خواهد کرد و ما معتقدیم این همان چیزی است که برجام به آن نیاز دارد. به اعتقاد ما این اقدام می‌تواند به نسبت سریع به اجرا در بیاید.
- ما تاکنون هیچ اقدامی در مورد آزاد شدن 30 میلیون دلار دارایی مسدود شده ایران در کره جنوبی انجام نداده‌ایم.
- ما قبل و بعد از هر دور مذاکرات با مقام‌های اسراییلی گفت‌وگوهای زیادی داشته‌ایم و درباره بررسی تحریم‌ها شفاف عمل کرده‌ایم. من این را می‌دانم که تاحدودی میان دیدگاه‌های ایالات متحده با اسراییل اختلاف‌نظر وجود دارد و ما به این موارد احترام می‌گذاریم. ما سعی می‌کنیم تا جای ممکن عملکردمان شفاف باشد و چشم‌انداز آنها [اسراییلی‌ها] را مد نظر قرار دهیم. می‌خواهم تاکید کنم که ما با دیگر شریکان‌مان نیز شفاف عمل می‌کنیم.
- به عقیده ما شرایط ایران [در حمایت از گروه‌های تروریستی] طی سال‌های فشار حداکثری، بدتر شده است. آنها حمله‌های مستقیم علیه برخی از شریکان ما در حوزه خلیج فارس – از جمله حمله به عربستان سعودی – انجام داده‌اند. بنابراین معتقدیم هیچ ارتباط مستقیمی بین لغو تحریم‌ها و رفتار ایران در منطقه وجود ندارد. ما قصد داریم فشار خود بر ایران را ادامه دهیم و با اقدام‌های بی‌ثبات‌کننده آنها در منطقه علیه منافع یا شرکای‌مان مقابله کنیم. همچنین تحریم‌ها علیه حزب‌الله و سایر گروه‌ها و سازمان‌های دیگر پابرجا می‌ماند.
- من نمی‌توانم میزان درصد تحریم‌های موجود در سه دسته‌بندی [که پیش‌تر به آنها اشاره کردم] را مشخص کنم. ما باید توافق کنیم که در هر کدام از این بخش‌ها چه تحریم‌هایی وجود دارد. ما روی هر بخش جداگانه مذاکره نمی‌کنیم، ما آن را در قالب یک کلیت بررسی می‌کنیم.
- [همان‌طور که گفتم] ما در ابتدای راه هستیم و هنوز به بحث زمان‌بندی گام‌های دو طرف نرسیده‌ایم. ما اکنون در مرحله توافق بر سر کارهایی هستیم که باید انجام شود. من فکر می‌کنم که در این مرحله آنها به این درک رسیده‌اند که از دیدگاه ما چه تحریم‌هایی می‌تواند برداشته شود.