- دولت‌ها بیش از پیش به برون‌سپاری فرآیند صدور روادید به شرکت‌های خصوصی روی آورده‌اند و وی‌اف‌اس گلوبال یکی از این شرکت‌ها است. این شرکت بیش از ۳۵۰۰ دفتر در ۱۴۱ کشور جهان دارد. یعنی وی‌اف‌اس طی ۲۰ سال گذشته یک روز در میان، دفتر جدیدی افتتاح کرده است.
- اکنون وی‌اف‌اس مدیریت ۱۶۲ دفتر صدور ویزای کانادا در ۱۰۹ کشور جهان را برعهده دارد و سالانه درخواست‌های صدور روادید میلیون‌ها نفر را بررسی می‌کند. البته بحران‌های جهانی اخیر همانند جنگ اوکراین کارآیی این سیستم را با تردید مواجه کرده است.
- اولکساندر بارانوف یک ماه درگیر دریافت روادید کانادا برای مادر ۸۴ ساله همسرش بود. آنها در این مدت اطلاعات متناقض و غیردقیقی از کارمندان دفتر صدور ویزا دریافت کردند.
- دولت کانادا در سال ۲۰۱۸ با وی‌اف‌اس و شرکت تابع آن تی‌تی سرویسِز قراردادی به ارزش ۱۸۵ میلیون دلار بست و اداره تمامی مراکز صدور ویزای خود در سراسر جهان در ۵ سال آینده را به آنها سپرد. این شرکت‌ها در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ حدود ۱۰۰ میلیون دلار دیگر در قالب اصلاحیه قرارداد از دولت دریافت کرده‌اند.
- تحقیقات سال ۲۰۱۹ روزنامه‌های ایندپندنت و فایننشال آن‌کاوِرد نشان می‌دهد اداره مهاجرت انگلستان طی ۵ سال پس از بستن قرارداد با وی‌اف‌اس ۱ میلیارد و ۶۰۰ میلیون پوند از بررسی درخواست‌های صدور ویزا درآمدزایی داشته است. این مبلغ ۲ برابر درآمد این اداره از درآمد بررسی درخواست‌های صدور ویزا طی ۵ سال پیش از قرارداد بستن با وی‌اف‌اس است.
- بررسی اسناد سال مالی منتهی به ۳۱ مارچ ۲۰۲۰ نشان‌دهنده سود ۱۷۷ میلیون دلاری وزارت امور خارجه کانادا از بررسی درخواست صدور روادید گردشگران، دانشجویان و کارگران است.
- برخی معتقدند برون‌سپاری خدمات باعث می‌شود مقام‌های اداره مهاجرت از پاسخگویی فرار کنند و دولت‌ها تمایل کمتری به بازپس‌گیری این خدمات داشته باشند.
شرح گزارش:
جهانی‌سازی، جنگ و فجایع اقلیمی باعث جابه‌جایی کارگران، پناهندگان و مهاجران بین کشورها شده است. هیچ‌گاه حرکت بین‌مرزی انسان‌ها در تاریخ به این میزان نبوده است. دولت‌ها بیش از پیش به برون‌سپاری فرآیند صدور روادید به شرکت‌های خصوصی روی آورده‌اند و وی‌اف‌اس گلوبال یکی از این شرکت‌ها است.
دفتر مرکزی این شرکت در زوریخ و دوبی قرار دارد و مسلط در ارایه خدمات صدور ویزا در سراسر جهان است. اولین دفتر وی‌اف‌اس ۲۰ سال پیش در بمبئی هند گشوده شد و از آن زمان ۶۵ کشور خدمات صدور ویزای خود را به آن سپرده‌اند. این شرکت بیش از ۳۵۰۰ دفتر در ۱۴۱ کشور جهان دارد. یعنی وی‌اف‌اس طی ۲۰ سال گذشته یک روز در میان، دفتر جدیدی افتتاح کرده است.
بر اساس اطلاعات وب‌سایت وی‌اف‌اس گلوبال، این شرکت از سال ۲۰۰۱ تا کنون بیش از ۲۴۰ میلیون درخواست صدور ویزا را بررسی کرده و از سال ۲۰۰۷ تا امروز نزدیک به ۱۱۰ میلیون گروه داده زیستی جمع‌آوری کرده است.
فدریکا اینفانتینو محقق مرکز سیاست‌گذاری مهاجرت موسسه دانشگاه اروپا در فلورانس، می‌گوید: «برون‌سپاری فرآیند بررسی درخواست روادید، پدیده‌ای جهانی است. وی‌اف‌اس گلوبال مهمترین شرکت فعال و بزرگ‌ترین شرکت ارایه‌دهنده خدمات صدور روادید به دولت‌ها است.»
کارهای اداری همانند پر کردن فرم‌ها و اطمینان از دریافت مدارک لازم در گذشته توسط کارمندان دولتی انجام می‌شد که حقوق‌های بالایی می‌گرفتند، اما اکنون کارمندان دفاتر وی‌اف‌اس انجام آنها را برعهده گرفته‌اند. کانادا نیز در زمره کشورهایی است که از خدمات این کسب و کارها برای جذب گردشگر و مهاجر استفاده می‌کند و کنترل‌های امنیتی، جمع‌آوری مدارک مالی و پزشکی و ارایه خدمات به زبان‌های محلی را به آنها واگذار کرده است.
اکنون وی‌اف‌اس مدیریت ۱۶۲ دفتر صدور ویزای کانادا در ۱۰۹ کشور جهان را برعهده دارد و سالانه درخواست‌های صدور روادید میلیون‌ها نفر را بررسی می‌کند. این شرکت در سال ۲۰۱۸ دولت کانادا را بزرگ‌ترین مشتری خود اعلام کرد. با این حال، بحران‌های جهانی اخیر همانند جنگ اوکراین کارآیی این سیستم را با تردید مواجه کرده است.
بحران شرق اروپا کمبود منابع، تاخیرهای طولانی، کارمندان تازه‌کار و پُرتال‌های ناکارآمد رزرو آنلاین را به‌وجود آورده تبدیل به مهمترین علت‌های نارضایتی از دفاتر صدور ویزای کانادا در اروپا کرده است. همچنین، در گذشته وی‌اف‌اس به‌علت درز اطلاعات متقاضیان و فعالیت‌هایش در چین، مورد انتقاد قرار گرفته است.
اولکساندر بارانوف یک ماه درگیر دریافت روادید کانادا برای مادر ۸۴ ساله همسرش بود که بر اثر جنگ اوکراین آواره شده بود. او می‌گوید کارکنان دفتر صدور ویزای کانادا در ورشو لهستان، طوری رفتار می‌کنند انگار مراجعه‌کنندگان برای‌شان اهمیت ندارند.
بارانوف و همسرش اینا، به‌مدت ۲۰ سال ساکن کانادا بوده‌اند و برای گرفتن روادید در دو نوبت جداگانه به لهستان رفتند. آنها در این مدت اطلاعات متناقض و غیردقیقی از کارمندان دفتر صدور ویزا دریافت کردند. برای نمونه، به آنها گفته شد مادر اینا، نیازمند تعیین وقت برای دریافت روادید است، اما بعدها متوجه شدند او می‌تواند با پست کردن گذرنامه‌اش روادید دریافت کند.
آنها به بخش پشتیبانی مشتریان وی‌اف‌اس ایمیل فرستادند، اما ۱۸ روز بعد پاسخ دریافت کردند. در نهایت، روادید مادر اینا پس از تماس وکیل‌شان با سفارت کانادا در ورشو صادر شد. بارانوف می‌گوید فکر نمی‌کرد مادرزنش بتواند زنده از لهستان خارج شود.
فقط او نیست که از دفاتر وی‌اف‌اس شکایت دارد. الکس پاولوفسکی کانادایی ساکن برلین، مارچ امسال در قطار بود که با زنی اوکراینی آواره از جنگ آشنا شد. او قصد داشت به کانادا برود، اما آلمانی یا انگلیسی نمی‌دانست. پاولوفسکی که زبان اوکراینی می‌دانست تصمیم گرفت به او کمک کند. هنگامی که آنها به دفتر وی‌اف‌اس در برلین مراجعه کردند با صفی طولانی در بیرون ساختمان مواجه شدند.
برخی افراد به او گفتند ۳ روز است در خودرو خوابیده‌اند و اول صبح در صف می‌ایستند تا بتوانند برای صدور روادید وقت بگیرند. زن همراه پاولوفسکی موفق نشد در دفتر برلین وقت بگیرد و توانست وقتی از دفتر وی‌اف‌اس پاریس برای ۳ هفته بعد رزور کند.
وی‌اف‌اس در پاسخ به گلوبال نیوز گفت نقشی در موافقت یا مخالفت با درخواست صدور ویزای متقاضیان ندارد و زمان‌بندی صدور روادید از زمان ارسال گذرنامه برای دولت، در اختیار آنها نیست. این شرکت اعلام کرد میزان مراجعه پناهندگان اوکراینی به دفتر شرکت بی‌سابقه است و آنها تمام توان خود برای افزایش خدمات‌دهی در اروپا را به‌کار گرفته‌اند.
در گذشته بررسی فرآیند درخواست صدور ویزا برعهده کارمندان کنسولگری‌ها و سفارتخانهها بود. کارمندانی که درباره صدور ویزا تصمیم‌گیری می‌کردند انجام کارهایی همانند پیگیری پرونده‌های ناقص، پر کردن فرم‌های اولیه و ملاقات با متقاضیان برای دریافت مدارک را برعهده داشتند.
در سال ۲۰۰۱ زوبین کارکاریا، کارآفرین هندی دولت ایالات‌متحده را متقاعد کرد به‌صورت آزمایشی کارهای اداری صدور روادید در کنسولگری خود در بمبئی را به او بسپارد. کارکاریا موبدی زرتشتی بود که در آژانس مسافرتی دوست خود کار می‌کرد و همزمان در دانشگاه مشغول تحصیل بود. او در سال ۲۰۱۸ به مجله فوربز گفت: «سفارتخانهها کارهای عقب‌مانده زیادی داشتند و راه‌حل ما برای این مساله ساده و خاص بود.»
شرکت کارکایا، وی‌اف‌اس، به سرعت رشد کرد. زیرا دولت‌ها متوجه شدند کارمندان بخش خصوصی بهره‌وری بیش‌تری نسبت به کارمندان کنسولگری‌ها و سفارتخانهها دارند و حقوق کمتری می‌گیرند. متقاضیان صدور روادید هزینه‌های عملیاتی این دفاتر را پرداخت می‌کنند و برون‌سپاری این خدمات از سوی دولت‌ها برای آنها مقرون‌به‌صرفه است.
در قرارداد دولت کانادا و وی‌اف‌اس اشاره شده است که هزینه‌های عملیاتی دفاتر صدور ویزا از سوی دولت پرداخت می‌شود، اما متخصصان معتقدند هزینه ارایه این خدمات از سوی کارمندان دولتی بسیار بالاتر از هزینه‌های کنونی است.
ویکتور ساتزویچ متخصص سیاست‌گذاری صدور ویزای کانادا و استاد جامعه‌شناسی دانشگاه مک‌مستر می‌گوید: «به‌نظرم این تصمیم به‌منظور کاهش هزینه‌ها گرفته شد. گفت‌وگوهای ما با مقام‌های اداره مهاجرت نشان داد کارمندان کنسولگری‌ها از خصوصی‌سازی برخی خدمات استقبال می‌کنند. زیرا زمان آزاد بیش‌تری در اختیار آنها قرار می‌دهد. برون‌سپاری خدمات به وی‌اف‌اس موهبتی خدادای برای آنها بود. زیرا نیاز به بسیاری از پیگیری‌ها را از میان می‌برد.»
دولت در سال ۲۰۱۸ با وی‌اف‌اس و شرکت تابع آن تی‌تی سرویسِز قراردادی به ارزش ۱۸۵ میلیون دلار بست و اداره تمامی مراکز صدور ویزای خود در سراسر جهان در ۵ سال آینده را به آنها سپرد. بر اساس مدارک منتشر شده از سوی دولت، وی‌اف‌اس و تی‌تی سرویسِز در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ حدود ۱۰۰ میلیون دلار دیگر در قالب اصلاحیه قرارداد از دولت دریافت کرده‌اند.
برخی نگران تبدیل‌شدن مهاجران به کالا هستند. ماریا لوییزا سانچز استاد حقوق اروپا در دانشگاه دوستو بیلبائو می‌گوید شرکت‌هایی همانند وی‌اف‌اس اهمیتی به متقاضیان نمی‌دهند و تنها دریافت پول در برابر خدمات، از جمله “خدمات ویژه” برای آنها اهمیت دارد.
“لابی‌های وی‌آی‌پی” شرکت از جمله خدمات ویژه است که در آنها خدمات مراقبت شخصی ارایه می‌شود و درخواست صدور ویزای متقاضیان با سرعت بیش‌تری مورد رسیدگی قرار می‌گیرد. هزینه ورود به این لابی‌ها از ۵۶ دلار در دفاتر صدور ویزای کانادا تا ۱۸۴ دلار در دفاتر صدور ویزای امارات متحده عربی متغیر است. وی‌اف‌اس با دریافت مبلغی بیش‌تر در محل کار یا منزل متقاضی نیز خدمات ارایه می‌دهد.
سانچز می‌گوید: «این شرکت‌ها به دنبال مهاجران بیش‌تر نیستند. آنچه آنها می‌خواهند متقاضیان روادید بیش‌تر است.» او به‌مدت ۵ سال بر روی موضوع برون‌سپاری خدمات صدور ویزای دولت اسپانیا به وی‌اف‌اس تحقیق کرد. این استاد دانشگاه در تحقیقات خود متوجه شد متقاضیان حاضرند اطلاعات پزشکی و مالی حساس خود را در اختیار دفاتر بگذارند تا روادید آنها زودتر صادر شود.
او به این نکته اشاره می‌کند که مدیر دفتر وی‌اف‌اس در اکوادور از کارمندان سابق کنسولگری اسپانیا بود. از نظر سانچز چنین انتصابی، گمانِ تضاد منافع را به‌وجود می‌آورد.
برون‌سپاری خدمات صدور روادید نگرانی‌هایی درباره سوءاستفاده از مهاجران آسیب‌پذیر را ایجاد کرده است. تحقیقات سال ۲۰۱۹ روزنامه‌های ایندپندنت و فایننشال آن‌کاوِرد نشان می‌دهد اداره مهاجرت انگلستان طی ۵ سال پس از بستن قرارداد با وی‌اف‌اس۱ میلیارد و ۶۰۰ میلیون پوند از بررسی درخواست‌های صدور ویزا درآمدزایی داشته است. این مبلغ ۲ برابر درآمد این اداره از درآمد بررسی درخواست‌های صدور ویزا طی ۵ سال پیش از قرارداد بستن با وی‌اف‌اس است.
میانگین درآمدزایی اداره مهاجرت انگلستان از هر متقاضی از ۲۹ پوند در سال ۲۰۱۴ به ۱۲۳ پوند در سال ۲۰۱۹ افزایش پیدا کرده است. بیش‌تر سود دولت انگلستان مربوط به سهمی است که از خدمات ویژه وی‌اف‌اس دریافت می‌کند.
وزارت امور خارجه کانادا اعلام کرده است بر اساس قرارداد کنونی، سهمی از فروش خدمات ویژه وی‌اف‌اس دریافت نمی‌کند. البته به‌نظر می‌رسد دولت به‌دنبال دریافت سهمی از فروش این خدمات ویژه در آینده است. بررسی اسناد مالی وزارت امور خارجه نشان می‌دهد درآمدش از خدمات مهاجرتی از ۳ و نیم میلیون دلار در سال ۲۰۱۳ به ۷۶۶ میلیون دلار در سال ۲۰۲۰ رسیده است.
بررسی اسناد سال مالی منتهی به ۳۱ مارچ ۲۰۲۰ نشان‌دهنده سود ۱۷۷ میلیون دلاری وزارت امور خارجه از بررسی درخواست صدور روادید گردشگران، دانشجویان و کارگران است. دولت انتظار داشت سال قبل ۱ میلیارد دلار از این محل درآمدزایی داشته باشد که به‌علت بروز همه‌گیری این درآمد محقق نشد. برخلاف افزایش آمار درخواست‌های صدور روادید، میزان موافقت با صدور آن از ۸۲ درصد در سال ۲۰۱۲ به ۶۴ درصد در سال ۲۰۱۹ سقوط کرده است.
نگرانی دیگر از برگشت‌ناپذیربودن روند برون‌سپاری این نوع خدمات است. سانچز می‌گوید هزینه بازگرداندن بررسی درخواست‌های صدور ویزا به کنسولگری‌ها و سفارتخانهها بازدارنده است و علاوه بر آن تامین فناوری‌های مورد نیاز برای جمع‌آوری داده‌های زیستی چالش‌برانگیز است. او می‌گوید: «وی‌اف‌اس می‌داند دولت در مشت آنها گرفتار شده است.»
اینفیناتو می‌گوید برون‌سپاری خدمات باعث می‌شود مقام‌های اداره مهاجرت از پاسخگویی فرار کنند و دولت‌ها تمایل کمتری به بازپس‌گیری این خدمات داشته باشند. قرار دادن این شرکت‌ها میان دولت و متقاضیان باعث می‌شود آنها در صادر شدن یا نشدن روادید نقش بازی کنند. پاسخ‌گونبودن مشکلی بود که آناستازیا اصلانوآ با آن مواجه شد. او قصد داشت خواهر و دو خواهرزاده‌اش را از اوکراین به کانادا بیاورد. خواهر آناستازیا مدارک هر سه نفر را به دفتر وی‌اف‌اس در آلمان ارسال کرد، اما زمان بررسی درخواست خواهرزاده‌هایش از زمان بررسی درخواست خواهرش طولانی‌تر شد. آنها تلاش کردند موضوع تاخیر را از دولت و وی‌اف‌اس پیگیری کنند، اما به نتیجه نرسیدند. همسر اصلانوآ معتقد است دفاتر وی‌اف‌اس به‌عنوان ضربه‌گیر سفارت کانادا عمل می‌کنند.