مازیار شیبانی‌فر
- سفر آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه ایالات‌متحده به عربستان و دیدار با محمد به سلمان، آشکارترین تلاش دولت بایدن برای ترمیم روابط با ریاض است که پاییز سال گذشته به‌خاطر تن ندادن مقام‌های سعودی به افزایش تولید نفت، به خصومت گراییده بود.
- مقام‌های ایالات‌متحده به‌خوبی مشاهده کردند تنها چند هفته پس از حمله بایدن به بن‌سلمان [به‌خاطر افزایش ندادن تولید نفت] عربستان با چه تشریفاتی (دسامبر گذشته) از شی جین پینگ رهبر چین استقبال کرد. کشوری که بانی نزدیکی ریاض و تهران شده است.
- چندین مقام ارشد دولت بایدن چنین استدلال می‌کنند که تقویت روابط با پادشاهی عربستان به‌علت‌های اساسی‌تری ضرورت دارد: ایجاد توازن قدرت در برابر جمهوری اسلامی، مبارزه با گروه‌های تروریستی و فروش تسلیحات ایالات‌متحده در منطقه.
- دولت بایدن می‌کوشد فشار دیپلماتیک برای دستیابی به توافق صلح میان عربستان و اسراییل در ۶ تا ۷ ماه آینده را افزایش دهد. زیرا دولت بایدن پیش از شروع کارزار تبلیغاتی برای انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ ایالات‌متحده، به این دستاورد سیاسی نیاز دارد.
- وزیر امور خارجه عربستان اعلام کرد پادشاهی عربستان باور دارد عادی‌سازی روابط با اسراییل به سود منطقه است، اما یافتن راهکاری برای ایجاد دو کشور و ایجاد «مسیر»ی برای دادن عزت و عدالت به فلسطینیان ضرورت دارد.
- استفاده از واژه «مسیر» توسط وزیر امور خارجه عربستان، تغییری جزیی نسبت به موضع‌گیری است که سعودی‌ها در گذشته مطرح کرده بودند؛ زمانی که تشکیل کشور فلسطین را به‌عنوان شرط [مطلق و قطعی] عادی‌سازی روابط با اسراییل بیان می‌کردند.
- وزیر امور خارجه ایالات‌متحده به‌دنبال کم اهمیت جلوه دادن اختلاف‌نظر میان مقام‌های پادشاهی و کاخ سفید بر سر عادی‌سازی روابط عربستان با دولت سوریه است. موضوعی که از ابتدا به‌شدت با مخالفت واشنگتن مواجه شد.
- بلینکن مدعی شد: همه ما می‌خواهیم ضمن گسترش کمک‌های بشردوستانه به دمشق، اطمینان حاصل کنیم که بار دیگر داعش پدید نخواهد آمد، پناهندگان سوریه‌ای به کشورشان برمی‌گردند، با قاچاق [ماده مخدر] کپتاگون مبارزه می‌شود و نفوذ جمهوری اسلامی در سوریه کاهش می‌یابد.
شرح گزارش:
آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه ایالات‌متحده در سفری سه روز به عربستان با مقام‌های سعودی، به‌ویژه محمد به سلمان دیدار کرد. این سفر آشکارترین تلاش دولت بایدن برای ترمیم روابط با ریاض است که پاییز گذشته به‌خاطر تن ندادن مقام‌های سعودی به افزایش تولید نفت، به خصومت گراییده بود.
به گزارش نیویورک تایمز، در آن زمان واشنگتن درباره «پی‌آمد»های اقدامش به ریاض هشدار داد، اما چند ماه بعد او و دستیارانش واقعیت‌های پیچیده پیش‌رو در چشم‌انداز ژئوپلیتیکی جدید خاورمیانه را پذیرفتند و به این نتیجه رسیدند که واشنگتن نمی‌تواند شرکای قدرتمندش را از خود براند. زیرا در صدد رقابت با چین و روسیه است.
شاهزاده فیصل بن فرحان وزیر امور خارجه عربستان در نشست خبری مشترک با بلینکن گفت: چین بزرگ‌ترین شریک تجاری ما است. از این رو، تعامل گسترده‌ای با این کشور داریم که رو به رشد است. با این حال، همچنان مشارکت امنیتی قوی با ایالات‌متحده را حفظ و آن را تجدید می‌کنیم. ما می‌توانیم به مشارکت‌های‌مان در عرصه‌های مختلف ادامه دهیم.
تنها چند روز پیش از ورود بلینکن به ریاض، شاهزاده بن فرحان از نیکلاس مادورو رییس‌جمهور ونزوئلا در سفری رسمی به جده استقبال کرده بود. کشوری که ایالات‌متحده حاکمش را «شرور» می‌داند. از سوی دیگر، به‌تازگی سفارت جمهوری اسلامی در جده نیز بازگشایی شده است.
مقام‌های ایالات‌متحده به‌خوبی مشاهده کردند تنها چند هفته پس از حمله بایدن به بن‌سلمان [به‌خاطر افزایش ندادن تولید نفت] عربستان با چه تشریفاتی (دسامبر گذشته) از شی جین پینگ رهبر چین استقبال کرد. کشوری که بانی نزدیکی ریاض و تهران شده است.
چندین مقام ارشد دولت بایدن چنین استدلال می‌کنند که تقویت روابط با پادشاهی عربستان به‌علت‌های اساسی‌تری ضرورت دارد: ایجاد توازن قدرت در برابر جمهوری اسلامی، مبارزه با گروه‌های تروریستی و فروش تسلیحات ایالات‌متحده در منطقه.
شاهزاده سعودی به مقام‌های ایالات‌متحده گفته است خواهان دریافت تضمین‌های امنیتی از سوی واشنگتن همراه با همکاری نظامی بیشتر [همپای شرایطی که اعضای ناتو از آن برخوردارند] با هدف ایجاد بازدارندگی در برابر جمهوری اسلامی است.
وی همچنین از واشنگتن خواسته است به عربستان برای توسعه برنامه هسته‌ای غیرنظامی با امکان غنی‌سازی اورانیوم کمک کند. پیشنهادی که ترس از گسترش تولید سلاح اتمی را در میان برخی از مقام‌های ایالات‌متحده [و اسراییل] و کارشناسان را برانگیخته است.
دستیاران بایدن تلاش کرده‌اند عربستان و دیگر کشورهای خلیج فارس را به مخالفت آشکار با حمله روسیه علیه اوکراین تشویق کنند. بن‌سلمان از ولودیمیر زلنسکی رییس‌جمهور اوکراین برای سخنرانی در نشست اتحادیه عرب دعوت کرد، اما در نهایت اعضای این اتحادیه اعلام بی‌طرفی کردند.
در همین راستا و پس از حمله روسیه به اوکراین، تنش‌هایی میان ریاض و مسکو بر سر سیاست‌گذاری‌های نفتی‌شان به‌وجود آمده است، اما همچنان عربستان سعودی و امارات‌متحده عربی خریداران بزرگ نفت روسیه – به‌خاطر ارزان قیمت بودن – هستند.
بر اساس گفته یک منبع آگاه به آکسیوس، آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه ایالات‌متحده پس از سفر به عربستان با بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسراییل تماس گرفت و او را در جریان مذاکراتش با محمد بن سلمان ولیعهد عربستان در مورد عادی‌سازی روابط ریاض و تل‌آویو قرار داد.
دولت بایدن می‌کوشد فشار دیپلماتیک برای دستیابی به توافق صلح میان عربستان و اسراییل در ۶ تا ۷ ماه آینده را افزایش دهد. زیرا دولت بایدن پیش از شروع کارزار تبلیغاتی برای انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ ایالات‌متحده، به این دستاورد سیاسی نیاز دارد.
وزیر امور خارجه عربستان نیز اعلام کرد پادشاهی عربستان باور دارد عادی‌سازی روابط با اسراییل به سود منطقه است و منافع قابل‌توجهی برای همه طرف‌ها به‌همراه دارد، اما بدون یافتن «راهی برای برقراری صلح با مردم فلسطین، هر گونه عادی‌سازی از کارآمدی محدودی برخوردار خواهد بود. یافتن راهکاری برای ایجاد دو کشور و ایجاد «مسیر»ی برای دادن عزت و عدالت به فلسطینیان ضرورت دارد.
استفاده از واژه «مسیر» توسط وزیر امور خارجه عربستان، تغییری جزیی نسبت به موضع‌گیری است که سعودی‌ها در گذشته مطرح کرده بودند؛ زمانی که تشکیل کشور فلسطین را به‌عنوان شرط [مطلق و قطعی] عادی‌سازی روابط با اسراییل بیان می‌کردند.
به نوشته سی‌ان‌ان، اکتبر گذشته دولت بایدن به تصمیم اوپک پلاس برای کاهش تولید نفت واکنش خشمگینانه‌ای نشان داد و آن زمان بلینکن اظهار داشت: عربستان آگاه است که تصمیم اوپک پلاس برای کاهش تولید نفت باعث افزایش درآمدهای روسیه می‌شود و ایالات‌متحده در حال بررسی «پی‌آمد»های این اقدام است.
با این حال، تنها چند روز پیش از سفر بلینکن به عربستان، نسبت به اقدام ریاض مبنی بر کاهش دوباره تولید نفت و برقراری تماس میان بن‌سلمان و ولادیمیر پوتین رییس‌جمهور روسیه – به‌خاطر تمجید از همکاری‌اش در اوپک پلاس – واکنش تندی از سوی دولت بایدن در پی نداشت.
بلینکن گفته است در دیدارهایش با مقام‌های عربستان درباره حقوق بشر صحبت کرده است و تاکید کرد «به‌شدت» از «گام‌های تاریخی برای افزایش مشارکت زنان به‌عنوان نیروی کار، گسترش مدارا درباره دین‌های مختلف و دیگر اصلاحات برای مدرن‌سازی عربستان» استقبال و از آن‌ها حمایت می‌کند.
این دیپلمات ارشد ایالات‌متحده به‌دنبال کم اهمیت جلوه دادن اختلاف‌نظر میان مقام‌های پادشاهی و کاخ سفید بر سر عادی‌سازی روابط عربستان با دولت سوریه است. موضوعی که از ابتدا به‌شدت با مخالفت واشنگتن مواجه شد.
بلینکن مدعی شد: همه ما می‌خواهیم در سوریه به راهکار مناسبی برسیم که با قطعنامه کلیدی ۲۲۵۴ شورای امنیت سازمان ملل هماهنگی داشته باشد و ضمن گسترش کمک‌های بشردوستانه به دمشق، اطمینان حاصل کنیم که بار دیگر داعش پدید نخواهد آمد، پناهندگان سوریه‌ای به کشورشان برمی‌گردند، با قاچاق [ماده مخدر] کپتاگون مبارزه می‌شود و نفوذ جمهوری اسلامی در سوریه کاهش می‌یابد.